2021 01 19 sstaszicStanisław Staszic  urodził się 6 listopada 1755 roku w Pile. Jego ojciec i dziadek byli burmistrzami w rodzinnym mieście. Rodzicami Stanisława Staszica byli Wawrzyniec i Katarzyna z domu Mędlica. Miał on troje rodzeństwa, dwóch braci, Andrzeja i Antoniego oraz siostrę Annę. Matka młodego Stanisława chciała, by ten został księdzem, przeznaczyła go do stanu duchownego, czyniąc śluby, że całe życie będzie chodził w sukni duchownej.  W latach 1779 – 1781 był na uniwersytecie  w Lipsku, Getyndze, a następnie osiadł na 2 lata w Paryżu gdzie podjął studia na Collage de France. W drodze powrotnej do kraju odbył wędrówkę geologiczną po Alpach i Apeninach. W Rzeczypospolitej musiał zadowolić się posadą guwernera na Dworze Andrzeja Zamoyskiego, był wychowawcą jego dzieci. Mając 51 lat wyruszył w Tatry. Wcześniej podróżował pieszo po okolicach Krakowa, Wieliczki, po Beskidach, Podtatrzu i Górach Świętokrzyskich. Wielokrotnie podejmował  wyprawy w Karpaty, w tym poza granice Polski. Stanisław Staszic w „Przestrogach dla Polski” upomniał się m.in. o prawa dla mieszczaństwa chcąc „wolnouprawnienia” dla tego stanu. To on zainicjował i sfinansował pomnik Mikołaja Kopernika, ofiarował Towarzystwu własną bibliotekę i zbiory przyrodnicze, inicjował i zachęcał do badań innych członków Towarzystwa, wzywając do „bycia narodowi użytecznym”. W 1802 osiadł na stale w Warszawie, włączając się do prac Towarzystwa Przyjaciół Nauk, którego później był wieloletnim prezesem (1808-1826). Według pamiętnikarza epoki, był ”najczynniejszym, najgorliwszym, a nade wszystko najhojniejszym” członkiem Towarzystwa. 31 VII 1818r. został odznaczony Orderem Orła Białego, a w Królestwie Kongresowym został również kawalerem Orderu Świętego Stanisława.  Zmarł  w Warszawie  20 stycznia 1826 r. Pogrzeb miał charakter wielkiej manifestacji. 


Kalendarium najważniejszych wydarzeń z życia Stanisława Staszica

  • 6 listopada 1755 r. Urodził się Stanisław Wawrzyniec Staszic.
  • 1770-1776 r. Uczył się w szkole średniej w Poznaniu.
  • 1776-1778/79 r. Uczył się w seminarium duchownym w Poznaniu i uzyskał święcenia kapłańskie.
  • 1779-1781 r. Odwiedził uniwersytety w Lipsku , Getyndze, a następnie w Paryżu.
  • Jesień 1781 r. Powrócił do kraju i rozpoczął pracę nauczyciela na dworze magnata Andrzeja Zamoyskiego.
  • 1784 r. Odbył podroż z Zamoyskimi do Leopoldville.
  • 1786 r. Ukazała się w Warszawie książka Bufona „Epoki natury”, przetłumaczona przez Staszica.
  • 1787 r. Wydano dzieło Staszica „Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego”.
  • 1788 r. Otrzymał probostwo w Turbinie.
  • 1789 r. Odwiedził Wieliczkę.
  • 1790-1791 r. Wspólnie z Zamoyskimi odbył dwuletnią podróż do Włoch.
  • 1797 r. Odbył podróż w Góry Świętokrzyskie, w okolice Końskich i Sieradza, gdzie zapoznawał się z budową pasma Łysogór. Interesował się kopalnictwem i złożami rud żelaza w Końskich, Białaczowie, Drzewicy oraz w okolicach Sieradza.
  • 1798 r. Prowadził badania okolic Krakowa, części Górnego Śląska, doliny Prądnika.
  • 1800 r. Prowadził badania Ponidzia, szukając złóż soli. Zaczął działać w Towarzystwie Przyjaciół Nauk.
  • 1801 r. Nabył dobra Hrubieszowskie.
  • 1802 r. Prowadził badania w Górach Świętokrzyskich.
  • 1802 r. Jako plenipotent księżnej Anny Sapieżyny zakupił pałac przy ulicy Nowy Świat w Warszawie , w którego oficynie mieszkał do śmierci.
  • 1803 r. Po raz trzeci prowadził badania w Górach Świętokrzyskich interesując się złożami rudy żelaza w okolicach m.in. Szydłowca i Wąchocka.
  • 1804 r. Odbył wyprawę naukową do Rawy Mazowieckiej, Wolborza i Ujazdu. 1804 r. Przebywał w Beskidach : okolice Lanckorony, Żywca, Raby, Myślenic, Babiej Góry.
  • Sierpień 1805 r. Odbył wyprawę naukową w Tatry.
  • 1806 r. Odbyło się I posiedzenie Towarzystwa Przyjaciół Nauk w kamienicy wybudowanej przez Staszica . 1807 r. Został członkiem Izby Edukacyjnej, Najwyższej Komisji Egzaminacyjnej i Dyrekcji Skarbowej.
  • 1808 r. – 1826r. Został prezesem Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
  • 1810 r. Został radcą w Radzie Stanu.
  • 1811r. Staszic został prawnym właścicielem dóbr Hrubieszowskich.
  • 1814 r. Powstało Towarzystwo Dobroczynności, którego Staszic był współzałożycielem.
  • 1815 r. Staszic otrzymał Order Świętego Stanisława klasy I.
  • 1815 r. Został członkiem Komisji Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.
  • 1816 r. Powstał Uniwersytet w Warszawie, którego współorganizatorem był Staszic.
  • 1816 r. Z inicjatywy Staszica i Tadeusza Mostowskiego utworzono Instytut Agronomiczny w Marymoncie. W Kielcach powstała Szkoła Akademiczno-Górnicza, której jednym z organizatorów był Staszic.
  • 1816 r. Wydał 6 tomów wszystkich dotychczasowych dzieł i ujawnił ich autorstwo.
  • 1816 r. Założył Hrubieszowskie Towarzystwie Rolnicze.
  • 1817 r. Przy udziale Staszica powołano Instytut Głuchoniemych i Ociemniałych.
  • 1817 r. Założył Korpus Górniczy, organizacje górników i hutników. Przewodniczył Radzie Ogólnej Budownictwa, Miernictwa, Dróg i Spławów.
  • 31 lipiec 1818r. Otrzymał Order Orła Białego.
  • 1824 r. Został Ministrem Stanu.
  • 1825 r. Na wniosek Staszica założona została Szkoła Przygotowawcza do Instytutu Politechnicznego, która stała się wyższą uczelnią w 1827 r.
  • 20 stycznia 1826 r. Zmarł Stanisław Staszic. Pogrzeb miał charakter wielkiej manifestacji narodowej.

 Opracowano na podstawie materiałów dla nauczycieli i uczniów przygotowanych przez Krystyna Szyszko, Barbara Moskal „STANISŁAW STASZIC 250 rocznica urodzin patrona Piły”.

Zespół Nauczycieli przedmiotów zawodowych mechanicznych.